Na een half uur wachten, een voorgesprek van 3 minuten en het selectiegesprek, dat gefilmd wordt, van 5 minuten, zit ik weer in mijn auto voor de twee uur durende rit naar huis. Vier uur rijden voor nog geen 10 minuten … Wel spannend, want misschien waren het vier uur rijden voor niks. Nou ja, niet voor niks, voor een heel goed doel.
SIRE zoekt mensen die zelf psychische problematiek hebben (gehad) voor een TV commercial waarin aandacht wordt gevraagd voor de telefonische hulplijn voor mensen zonder psychische problemen. Dit is een hulplijn waar je vragen kunt stellen over hoe om te gaan met hun vriend(in), buurman of familielid met psychische problemen. Natuurlijk wil ik daar aan meedoen! Ik weet nog hoe ontredderd ik me voelde toen bleek dat mijn broer schizofrenie had, of later toen mijn partner een angststoornis had. Soms wist ik het echt niet meer. Ik voelde ik me zo machteloos, verdrietig en boos maar vond dat ik sterk moest zijn. Uiteindelijk raakte ik zo opgebrand dat ik maanden bijna niks anders zag dan mijn bed of de bank.
Twee weken later krijg ik een mail dat de keuze niet op mij is gevallen. Ik ben teleurgesteld. Graag was ik een boegbeeld geweest voor het doorbreken van het taboe en stigma op psychische problemen. Maar met of zonder mij, want daar gaat het natuurlijk niet om, het is gewoon belangrijk dat hier aandacht voor is. Een psychische ziekte brengt al leed, maar het taboe en stigma versterkt dit onnodig. Hoe mooi als er geen schaamte en veroordeling meer is en alles in openheid besproken zou worden? Eén van de redenen dat ik mijn boek Noten gekraakt – leven als een zondagskind heb geschreven. Ik kijk uit naar de start van de campagne.
Nog geen maand later zie ik de SIRE filmpjes op tv voorbij komen. ik schrik, een naar gevoel bekruipt me. De toon is bij enkelen verwijtend en de boodschap lijkt vooral dat het erg ‘triest’ is zoals mensen uit de omgeving reageren. Als je zo reageert, dan ben jíj degene die echt hulp nodig heeft en niet de persoon met de psychische stoornis. Gelukkig dat ze mij niet gekozen hebben, schiet er door me heen. Is dit de manier waarop ze mensen willen stimuleren te bellen, ze het taboe en stigma willen doorbreken? Natuurlijk kun je hulp gebruiken als er iemand in je omgeving te kampen heeft met psychische problematiek. Terwijl ik zelf hulpverlener was in de psychiatrie, zou ik destijds toch graag bij een onafhankelijk iemand terecht hebben gekund met vragen over mijn privé situatie. Maar zou ik gebeld hebben na deze commercial? Zou jij bellen? Zal de toonzetting niet het tegenovergestelde oproepen? Mijn moeder zet bijvoorbeeld de TV meteen op een andere zender, ze kan er niet tegen.
Ik snap maar al te goed waarom mensen niet weten hoe ze moeten reageren. Een psychische ziekte is vaak ongrijpbaar, onbekend en dus ook eng. Ik heb vele tranen gelaten en angsten gehad toen mijn broer nog leefde. Zijn verwilderde en doordringende blik, alsof hij elk moment de boel kort en klein kon slaan of de eindeloos herhalende gesprekken alsof een casettebandje op repeat stond. Ik begreep niks van zijn gedrag en besloot uiteindelijk zelfs dat hij nog maar één keer in de week op bezoek mocht komen, anders kon ik het niet aan. Daar werd mijn broer natuurlijk ook verdrietig van.
En toen ik zelf langzaam opkrabbelde uit de put en weer onder de mensen kwam, liepen sommige mensen me straal voorbij, alsof ze me niet kenden. Ook nu krijg ik reacties uit mijn omgeving omdat ik zo open ben over wat er in mijn leven (heeft) gespeeld. ‘Of het mijn carrière niet schaadt’. Maar van kwetsbaarheid ga je niet dood, integendeel is mijn ervaring, het creëert verbondenheid. Bovendien heeft 40% van de Nederlanders nu of in het verleden te maken gehad met psychische aandoening. Dus niks mooiers dan dat je nu terecht kunt bij een hulplijn met je vragen.
Vandaar dat ik graag aandacht besteed aan dit initiatief. Want hoe jammer ik de toonzetting van enkele commercials ook vind, dat maakt de hulplijn voor vragen voor mensen zonder psychische problematiek, niet minder waardevol. Dus loop je met vragen, doe je zelf een plezier, durf kwetsbaar te zijn en bel! http://www.dehulplijnvoormensenzonderpsychischeziekte.nl/
Ps. Andere initiatieven in doorbreken taboe en stigma psychische ziekte:
25 september heeft L1 de themadag: zo gek nog niet. De hele dag staan in het teken van psychose. Tijdens Goeiemiddag Limburg om 16.00 ben ik samen met o.a. Yorgo Kounnas te gast. Voor deze dag werden ook promotiefilmpjes gemaakt, waaronder deze:
In het weekend van 29 september zijn er tevens twee mooie initiatieven voor het doorbreken van taboe en stigma. Hou je van rennen? Loop dan deze estafetteloop mee in Utrecht: http://www.socialrun.eu/. Of hou je van fietsen? Kom dan naar Maastricht of Leuven voor een mooie fietstocht: http://www.opdepedalen.eu/.
Boek: Noten gekraakt – leven als een zondagskind
Ook ik heb de reclames van SIRE voorbij zien komen, vooral in print. Ik ben (met jou) van mening dat de boodschap niet overkomt. Ik heb vooral een probleem, omdat ik geen probleem heb, en daarom zou ik moeten bellen. DAT is de boodschap zoals hij bij mij binen komt en dat is een volstrekt andere dan: ‘bel als je hulp zoekt bij het omgaan met iemand met een psychisch probleem’. Dus, nee, ik zou niet bellen.