De goden van deze wereld, redden wij het wel?

De afgelopen weken was ik min of meer van de radar.
Het interview van Adriaan van Dis met historicus en futuroloog Yuval Noah Harari had me geraakt. Het werd tijd dat ook ik stilstond bij hoe de wereld er over 30 jaar uitziet.

De wereld verandert, in snel tempo.
Dat zien en ervaren we allemaal. En zoals je misschien weet is ‘de enige constante is verandering’, mijn slogan. Maar goed. Yuval Noah Harari gaf aan dat we moeten gaan wennen aan het idee dat we de goden van deze aarde zijn, we hebben de kracht om te scheppen of te vernietigen. Dit vraagt verantwoordelijkheid nemen en hiervoor moet je weten wat je kwaliteiten en gebreken zijn. Kun je het je voorstellen, de goden van deze aarde? Dat klinkt geweldig … en tegelijkertijd beangstigend. Of dat verantwoordelijkheid vraagt!

Nu lijken we al steeds meer verantwoordelijkheid te nemen.
Steeds vaker komen we als burgers in beweging en pleiten we voor respectvol omgaan met alle levende wezens en onze aarde. Duurzaamheid, diervriendelijkheid, vrije genderidentiteit, organisaties die transformeren van hiërarchisch naar een netwerkorganisatie, het bewustzijn dat de mensen weer centraal moeten komen te staan in plaats van de systemen. Natuurlijk. Genoeg leed op deze wereld. Maar gelukkig ook zoveel beweging! Steeds meer bewustwording dat we regie moeten nemen en ons samen moeten pakken!

Volgens Yuval Noah Harari moet hier het bewustzijn over Artificial Intelligence bij.
Hij zegt dat we niet moeten onderschatten hoe de mogelijkheden van de Artificial Intelligence (A.I.) onze wereld drastisch zal veranderen. We weten niet hoe de toekomst eruit gaat zien, politiek en economisch gezien. We weten niet welke banen er zijn over 30 jaar of hoe de banen er uitzien. Wie Koploper in A.I. is, domineert de wereld. Kort door de bocht. Ons lichaam en gedrag gaat steeds meer data genereren. Het lijkt op dit moment een wedloop te worden tussen Amerika (surveillance kapitalisme; oftewel dat onze data gehackt wordt voor het belang van grote bedrijven) en China (politiestaat: oftewel dat onze data gehackt wordt voor overheidsbelang/ controle). Niet echt vrolijke scenario’s toch?

Pak je eensgezind samen
Europa, laat die kans niet liggen’, zegt YNH. ‘Zorg dat je serieus partner blijft op dat wereldtoneel zodat A.I. op een goede manier ingezet kan worden’. We moeten ons nu afvragen wat te doen met deze mogelijkheden, met deze technologie; welke samenleving we willen creëren? Kunstmatige intelligentie kan gebruikt worden voor het in stand houden van een ‘dictatuur’ maar dus ook om macht juist tegen te gaan. Willen we als Europa die strategische partner zijn die goede keuzes maakt naar de toekomst dan hebben we eensgezindheid en massale samenwerking nodig met een gedeelde visie, een gedeeld verhaal. Een verhaal dat, intern motiveert en waaraan we ons kunnen verbinden.

Helaas schetst hij ook een niet al te florissant beeld
Onze kans als Europa is bijna voorbij. Zo realistisch is hij ook. Het beangstigt me even. Ik spreek het wel eens uit. Misschien moeten we onszelf weer vernietigen als mensheid om in kleinere getalen weer opnieuw te kunnen starten zodra de aarde zich weer hersteld heeft. Of roeien we onszelf helemaal uit. Waarom zouden alleen andere soorten uitsterven? Ik heb geloof in onze goede intentie. Niet altijd in dat de we als mensheid zullen ‘overleven’. Geen positieve boodschap. En ik heb kinderen…. Die op het punt staan om uit te vliegen, in een wereld zo onzeker.

Kwetsbaar stond hij daar, en duidelijk met een missie.
En toen zag ik het filmpje van Joaquin Phoenix bij de Oscar-uitreiking 2020.  De missie om zijn visie te delen over de gelijkheid van mens en dier en planeet. Over de strijd tegen onrechtvaardigheid, tegen het idee dat een soort beter zou zijn of het recht heeft om een ander soort te domineren. Over onze foutieve aanname dat wij als mensheid het centrum van de wereld zijn en deze daardoor maar kunnen plunderen en vernietigen met ons gedrag. Over onze angst voor verandering … En net op het moment dat je wellicht zou denken hoe slecht je wel niet bent omdat je niet past in zijn denkbeeld, maakt hij een geweldige switch. Over hoe geweldig creatief en inventief we zijn, juist als mens. Dat we in staat zullen zijn tot vernieuwingen die voor alle levende soorten goed zullen zijn.

En Joaquin Phoenix weet dat zijn speech bedenkingen kan geven, mensen kan laten denken: ‘En wie ben jij dan wel niet dat je dit zegt?’. Want hij is zelf vaak verre van gemakkelijk geweest blijkbaar. Dus vervolgt hij dat hij daar niet kon staan als hij geen tweede kans had gekregen. En dat juist dat onze wereld kan helpen, als we vanuit liefde en compassie, elkaar steunen, helpen met groeien en elkaars fouten kunnen vergeven. En dan haalt hij een citaat aan van zijn broer River Phoenix: ‘Run to the rescue with love , and peace will follow’.

Ik ben er stil van ….
Zo bijzonder … zo mooi hoe twee filmpjes die ik in een week zie dezelfde rode draad hebben; we zijn de goden van onze aarde, laten we deze verantwoordelijkheid op een goede manier gebruiken! Zo geeft YNH heel praktisch het advies om bij verkiezingen te kijken naar welke partij een visie heeft op het gebruik van A.I. Maar dat is niet het enige dat we kunnen doen. Dat benadrukt Joaquin ook. We moeten op zijn minst geloven dat we samen het goede kunnen doen! En hierin liefde en compassie leidend laten zijn.

LIefde en compassie. Dat doet me onherroepelijk ook denken aan mijn vader. 
Mijn vader zei ooit toen ik op het punt stond om uit te vliegen en een huis vinden in die tijd mijn grootste zorg was: Bepaalde zaken vragen rust, overleg en redelijkheid. Je eigen nest, je huis, zal er beslist komen. Lukt het niet vlot genoeg, dan zoek ik wel mee. Een huis is echter niet alles. Geluk, genegenheid, wat liefde, zijn alle drie belangrijker. Jij redt het wel. Inderdaad pap. Geluk, genegenheid en liefde…. Dat wens ik voor alles dat leeft. Graag vertrouw ook ik, vanuit dit geluk, genegenheid en liefde, op de enorme creativiteit en vindingrijkheid van de mensheid waardoor ook niet alleen mijn kinderen, maar alle levende wezens in harmonie met elkaar kunnen leven op een gezonde planeet. Als we maar samenwerken.

Niet ik, maar Wij redden het wel!